Ο Εθνοκοινοτισμός και η νίκη των κουρελιών το 1342

Οι εθνικισμοί, μας λέει η πολιτική ορθότητα της καπιταλιστικής προπαγάνδας, άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους στον 19^ο αιώνα. Λάθος μεγάλο γιατί αν μελετήσει ο καθένας προσεκτικά τη Βυζαντινή ιστορία θα ανακαλύψει ότι ο εθνικισμός στη χερσόνησο του Αίμου ξεκίνησε πολλά χρόνια νωρίτερα. 

Η πτώση της Κωνσταντινούπολης στους Λατίνους το 1204, είχε σαν αποτέλεσμα την εκ νέου αφύπνιση του πατριωτισμού και του ελληνικού εθνικισμού. Είχε προηγηθεί το 1071 η ανάπτυξη του εθνικισμού στην Κροατία που ανέκτησε την ανεξαρτησία της, τη Σερβία και τη Βουλγαρία. Όλοι αυτοί οι λαοί άρχισαν να αποκτούν εθνική ταυτότητα και να θέλουν να διαφυλάξουν την ταυτότητά τους μέσα σε μια πολυφυλετική ένωση. Βασική αιτία ήταν η άσχημη οικονομική κατάσταση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, από την απώλεια των πλούσιων ασιατικών επαρχιών που ήταν οι κύριες πηγές φορολογίας. Αξίζει να αναφέρουμε ότι το αυτοκρατορικό νόμισμα, το χρυσό βυζαντινάτο, το οποίο είχε διατηρήσει την πλήρη αξία του στις αγορές των τριών ηπείρων από τα χρόνια του Διοκλητιανού, για πρώτη φορά υποτιμήθηκε εκείνη την εποχή στα χρόνια της δυναστείας των Κομνηνών.

Μετά την εθνικιστική έκρηξη ακολούθησε μια μεγάλη κοινωνική διαμάχη. Η τότε αυτοκρατορική εξουσία, παντελώς διεφθαρμένη και με έλλειψη κάθε ίχνους πατριωτισμού, καλούσε σε βοήθεια όλα αυτά τα έθνη που στην ουσία επεδίωκαν την καταστροφή της. Οι φιλοδοξίες του κάθε ηγεμόνα, που ήθελε να κρατήσει την εξουσία στα χέρια του, είχαν εξαφανίσει κάθε δισταγμό. Μοιάζει με την κατάσταση που υπάρχει σήμερα με το πολιτικό κατεστημένο να έχει γαντζωθεί στην εξουσία και να μην θέλει να την εγκαταλείψει. 
Τότε, γύρω στα μέσα του δέκατου τέταρτου αιώνα, μια μεγάλη κοινωνική επανάσταση τάραξε δυνατά την μοναρχία. Λίγοι ιστορικοί αναφέρονται σε αυτήν αν και έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον. Οι κατώτερες τάξεις των εργατών, των εμπόρων και των αγροτών, εξεγέρθηκαν κατά της κληρονομικής αριστοκρατίας και της τάξης των πλουσίων. Ο φτωχός λαός στις μεγάλες αστικές πόλεις της αυτοκρατορίας (Κωνσταντινούπολη, Ανδριανούπολη, Θεσσαλονίκη κ.α.) επιτέθηκε εναντίον των πλουσίων οικογενειών και ακολούθησαν πραγματικές σφαγές. Οι σφαγές έγιναν σε διαφορετικές περιοχές του Βυζαντίου, κάτι που σημαίνει ότι προέρχονταν από ένα οργανωμένο πολιτικό κίνημα. Ειδικότερα στη Θεσσαλονίκη αυτό το κίνημα κατάφερε να πάρει την εξουσία. Το κόμμα των ζηλωτών, όπως ονομάζονταν, προέβη σε πράξεις τρόμου και αιματοχυσίας εναντίον της αριστοκρατίας και της πλουτοκρατίας της πόλης. Στην πραγματικότητα η πόλη έγινε ανεξάρτητη για επτά ολόκληρα χρόνια. Ένα ιδιόμορφο καθεστώς διακυβέρνησης διατηρήθηκε από το 1342 μέχρι το 1349, όπου την εξουσία είχε η τάξη των φτωχών που είχαν ελληνική εθνικότητα. Ένα πολίτευμα διακυβέρνησης από τον λαό με καθαρά εθνοφυλετικό χαρακτήρα. Ήταν η νίκη της «δημοκρατίας των κουρελιών». Ένα πραγματικό εθνοκοινοτικό πολιτικό σύστημα που κυβέρνησε την πόλη της Θεσσαλονίκης πολλά χρόνια πριν την βιομηχανική επανάσταση. Η θυελλώδης ιστορία της πόλεως κατά την περίοδο αυτή είναι ένα από τα περισσότερο σοβαρά επεισόδια στην ιστορία του Βυζαντίου κατά το δέκατο τέταρτο αιώνα.